Mindfulness in Communicatie

Mindfulness in Communicatie

door Meike van Tilburg

Luisteren kunnen we op 4 niveaus

We kunnen mediteren op een kussen in een stille ruimte. Met weinig afleiding, in stilte met jezelf zijn. Vaak kan dit best een uitdaging zijn en is helemaal niet altijd prettig en fijn. We zijn nou eenmaal mens en gedachten trekken ons regelmatig weg uit het nu of er is fysieke of emotionele pijn die ons afleidt.
Wanneer we echter buiten deze ‘stille’ ruimte komen, ervaren we dat er meer impulsen zijn waarop we als vanzelf reageren. Dat maakt het mindful zijn al snel een grotere uitdaging. En in gesprek met anderen, raken we gelijk heel veel lagen in onszelf.

Daarom is Mindfulness in Communicatie iets waarin we continu kunnen oefenen. Telkens weer ervaren wat er in ons gebeurt als reactie op woorden, intonatie of juist de stilte van de ander. Van doen naar zijn.

In gesprek met een ander schakelen we bijna als vanzelf over op de doe – modus. Terwijl de rijkdom juist ligt in de zijns-modus. Wanneer we luisteren, naar onszelf en naar de ander, treed je een gebied binnen waar je daadwerkelijk iets nieuws kunt creëren.

Echt luisteren?

Hoe vaak blijven we niet aan de oppervlakte; dat je collega vertelt over een verjaardagsfeest van het afgelopen weekend en jij reageert met een soortgelijke ervaring. Jouw verhaal, gelijk na het verhaal van de ander. Waarom we dat doen? Erkenning en herkenning is wat we als mensen zoeken. Dus laat je graag zien dat je de ander begrijpt (erkenning) en vervolgens door de soortgelijke ervaring te delen, brengen we onszelf naast de ander. Ook dat vinden we fijn.
Maar; hebben we in zo’n geval daadwerkelijk geluisterd naar de ander? Of herkennen we vooral iets van onszelf erin en is dat waarop we reageren? Is het dus eigenlijk ‘nemen’ in plaats van ‘geven’? En hebben we ons dan opengesteld voor datgene wat we niet kennen of
wat net in de laag eronder aanwezig was? De impliciete boodschap? Of zelfs een boodschap waar de ander zich niet bewust van is? Elementen die wel aan de oppervlakte komen als we daadwerkelijk luisteren.

Mindfulness in Communicatie laat je meerdere lagen zien

Klink interessant toch? De mogelijkheid van meerdere lagen en boodschappen die in een gesprek aanwezig zijn.
Dat we hier niet als vanzelf voor open staan heeft ook te maken met het feit dat we niet weten wat er nog meer aanwezig is. Het onbekende. Dat zoeken we niet zomaar op. Het is echter wel de moeite waard om ermee te oefenen. Hoe vaker je het doet, hoe meer je ervaart welke rijkdom er besloten ligt in ieder gesprek.

Vier niveaus van luisteren volgens de U theorie

Otto Scharmer onderscheidt in zijn methode van systeemverandering, Theory U, vier niveaus van luisteren. Waarbij je met elke laag, meer ruimte creëert voor inzicht, creativiteit en verandering. Zowel bij jezelf als bij de ander als in de bredere context.

1. Downloaden; je zit als het ware in je eigen cirkel/bubble en luistert vanuit dat wat je weet en krijgt je eigen meningen bevestigt.

2. Feitelijk luisteren; je staat als het ware op de rand van je eigen cirkel en stelt je open voor nieuwe informatie of feiten om je eigen beeld completer te maken.

3. Empatisch luisteren; je stelt jezelf buiten je eigen cirkel en probeert je te verplaatsen in de ander. Je maakt verbinding met de ander door luisterend mee te leven.

4. Generatief luisteren; je stelt je al luisterend open voor de bredere context. Je stelt je open voor datgene wat ontstaat. Door je op een dieper niveau met de ander te verbinden, stel je je open voor de potentie, voor datgene wat aanwezig is en ontsloten mag worden.

Voor het eerste niveau doen we eigenlijk niet veel wat met mindfulness te maken heeft. Op het tweede niveau luisteren we met open mind; we zijn ons bewust van onze gedachten maar gaan er niet in mee. Op het derde niveau zijn we aanwezig met open mind en open
hart. Daar is de daadwerkelijke mindfulness in communicatie al stevig aanwezig. We zijn met volle aandacht bij de ander.

Het laatste niveau is het meest uitdagende. Want we weten niet wat er gaat ontstaan, en tegelijkertijd dragen we onszelf en de ander. Je kunt zeggen; we zijn aanwezig met ‘open wil’. In feite dalen we zo af van hoofd naar hart naar de buik. Luisteren met volle
aanwezigheid, vanuit de centrale plek in de buik. Dat is de plek waar daadwerkelijke verandering ontstaat. Want als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. En nu; bij generatief luisteren, laten we wat we altijd deden, dachten, wensen en voelden los, en
stellen we ons open voor datgene wat besloten aanwezig is. Door te luisteren en door aanwezig te zijn, kunnen we dit ontsluiten.

Dit is een van de oefeningen die tijdens Mindfulness in Communicatie training aan bod komen.
Met altijd weer een verandering in onszelf en in de ander, door het raken van een nieuwe laag.

Kijk op de pagina wanneer de training Mindfulness in Communicatie start.

Of als je een retraite wilt volgen waarbij Mindfulness en Communicatie geoefend wordt.