Polyvagaaltheorie en veiligheid
Er is veel in het nieuws over trauma en wat de beste behandeling is. Wat blijkt is dat gesprekstherapie alleen niet voldoende werkt en zelfs soms trauma kan vastzetten. Gelukkig zijn steeds meer therapeuten ervan overtuigd dat trauma zich in het lichaam vastzet en daarom ook via het lichaam benadert dient te worden. En groeien het aantal therapeuten die kennis hebben van de polyvagaaltheorie en ook van Somatic Experiencing (Peter Levine).
De polyvagaaltheorie is ontwikkeld door Dr. Stephen Porges en biedt inzicht in de fysiologische en neurologische aspecten van trauma, verbondenheid en compassie. Het richt zich op het autonome zenuwstelsel en de rol ervan bij het reguleren van onze lichamelijke reacties op stress, gevaar en sociale interacties.
Volgens de polyvagaaltheorie zijn er drie belangrijke componenten van het autonome zenuwstelsel: het sociale betrokkenheidssysteem, de sympathische vecht-vluchtrespons en de parasympathische bevriesrespons. Elk van deze componenten heeft specifieke effecten op het lichaam.
Het sociale betrokkenheidssysteem is geassocieerd met een gevoel van veiligheid en verbondenheid. Wanneer dit systeem geactiveerd is, ervaren we ontspanning, een rustige ademhaling en een gevoel van welzijn. Dit bevordert positieve sociale interacties en verbinding met anderen.
De sympathische vecht-vluchtrespons treedt op wanneer we geconfronteerd worden met een bedreiging. In deze toestand bereidt het lichaam zich voor om te vechten of te vluchten. Het hart gaat sneller kloppen, de ademhaling versnelt, de spieren spannen zich aan en er komt adrenaline vrij.
De parasympathische bevriesrespons wordt geactiveerd wanneer de bedreiging overweldigend is en het lichaam zich niet kan verdedigen of ontsnappen. In deze toestand kan het lichaam bevriezen, zich terugtrekken en zichzelf beschermen door zich terug te trekken uit de omgeving.
Bij traumatische ervaringen kan het autonome zenuwstelsel ontregeld raken. Mensen kunnen vast komen te zitten in de vecht-vluchtrespons of de bevriesrespons, waardoor ze moeite hebben met het aangaan van verbindingen en het ervaren van compassie, zowel voor zichzelf als voor anderen. Deze ontregeling kan leiden tot symptomen zoals hyperactiviteit, angst, depressie, isolatie en problemen in relaties.
Het begrijpen van de polyvagaaltheorie in relatie tot trauma kan therapeuten en hulpverleners helpen bij het ontwikkelen van interventies en benaderingen die gericht zijn op het reguleren van het autonome zenuwstelsel en het herstellen van verbinding en compassie. Door het bevorderen van veiligheid, zelfregulatie en sociale betrokkenheid kan het herstelproces worden ondersteund.
Polyvagaaltheorie en veiligheid
De polyvagaaltheorie legt veel nadruk op het belang van veiligheid bij het functioneren van ons autonome zenuwstelsel. Volgens deze theorie reageert ons zenuwstelsel voortdurend op signalen van veiligheid of gevaar in onze omgeving. Wanneer we ons veilig voelen, kan ons sociale betrokkenheidssysteem geactiveerd worden, wat ons in staat stelt om verbinding te maken met anderen, te communiceren en compassie te ervaren.
Veiligheid is dus een cruciale factor bij het bevorderen van het welzijn en het reguleren van ons autonome zenuwstelsel. Voor mensen die traumatische ervaringen hebben gehad, kan het herstellen van een gevoel van veiligheid een belangrijk onderdeel zijn van het helingsproces. Dit kan betekenen dat ze leren omgaan met triggers, het ontwikkelen van zelfregulatiestrategieën en het opbouwen van ondersteunende relaties.
Het creëren van veiligheid in een therapeutische setting is ook van essentieel belang. Therapeuten die werken met de polyvagaaltheorie kunnen methoden en technieken toepassen om een gevoel van veiligheid te bevorderen, zoals het cultiveren van een empathische en niet-oordelende houding, het bieden van voorspelbaarheid en het ondersteunen van de cliënt bij het ontwikkelen van zelfregulatievaardigheden.
Het begrijpen van de relatie tussen de polyvagaaltheorie en het lichaam is van groot belang bij het werken met trauma en het bevorderen van heling. Traumatische ervaringen kunnen een negatieve invloed hebben op de regulatie van het autonome zenuwstelsel, wat zich kan uiten in lichamelijke symptomen zoals spierspanning, ademhalingsproblemen, hartkloppingen en andere fysieke sensaties.
Therapeuten en hulpverleners die werken met de polyvagaaltheorie kunnen technieken en benaderingen gebruiken die gericht zijn op het reguleren van het lichaam, zoals ademhalingsoefeningen, lichaamsbewustzijn en ontspanningstechnieken. Door het vergroten van het lichaamsbewustzijn en het bevorderen van ontspanning, kan het autonome zenuwstelsel geleidelijk aan worden gereguleerd, wat kan bijdragen aan het herstel van trauma.
Het begrijpen van de polyvagaaltheorie in relatie tot veiligheid kan therapeuten, hulpverleners en anderen die werken met mensen die trauma hebben ervaren, helpen om een context te bieden waarin heling mogelijk is. Door veiligheid te waarborgen en het autonome zenuwstelsel te reguleren, kunnen mensen de veerkracht en het vermogen ontwikkelen om traumatische ervaringen te verwerken en een gevoel van welzijn te herstellen.
Wil je het in een video uitlegd krijgen, klik dan hier
Mindfulness en Yin Yoga en Compassie kunnen op positieve manier bijdragen aan heling van trauma, wel is het vaak belangrijk eerst traumatherapie te volgen, zoals Somatic Experiencing gebaseerd op het werk van Peter Levine