Trauma in je lichaam

Waarom trauma in je lichaam blijft zitten, zelfs na cognitieve behandeling

Trauma raakt je diep. Het zijn gebeurtenissen die je leven op z’n kop zetten, je veiligheid doorbreken en je compleet uit balans brengen. Voor veel mensen is cognitieve therapie een belangrijke stap in het verwerken van trauma. Door te praten en te begrijpen wat er is gebeurd, wordt de chaos in je hoofd meer geordend. Maar zelfs als je cognitief stappen zet, blijft er vaak iets hangen. Iets wat je niet kunt verklaren. Je lichaam voelt nog steeds gespannen, alert of moe, alsof het trauma daar nog steeds leeft.

Dit roept een belangrijke vraag op: Waarom blijft trauma in je lichaam zitten, zelfs als je het mentaal hebt verwerkt?

Trauma zit niet alleen in je hoofd, maar ook in je lichaam

Trauma is niet alleen een mentale wond; het leeft ook in je lichaam. Wanneer je iets heftigs meemaakt, reageert je zenuwstelsel instinctief: vechten, vluchten of bevriezen. Dit is een overlevingsmechanisme dat je helpt door een acute dreiging heen te komen. Maar als die dreiging extreem is of te lang duurt, kan het systeem vastlopen. Je lichaam blijft “aan” staan, ook al is het gevaar al lang voorbij.

Zelfs als je cognitief begrijpt dat je veilig bent, herkent je lichaam dat niet altijd. Je hartslag blijft hoog, je spieren gespannen, je adem oppervlakkig. Het lichaam onthoudt wat je brein probeert los te laten. Zoals trauma-expert Bessel van der Kolk zegt: “The body keeps the score.”

Cognitie kan het lichaam niet alles vertellen

Cognitieve therapie richt zich op het begrijpen en reframen van wat er is gebeurd. Dat is ontzettend waardevol, maar het raakt niet altijd de dieperliggende fysieke lagen van trauma. Je lichaam spreekt een andere taal dan je brein. Het bewaart herinneringen op een manier die woorden vaak niet kunnen bereiken.

Herinner je maar eens een moment waarop je een bepaald geluid, geur of aanraking ervoer en ineens weer in een oude situatie zat, zonder dat je het bewust wilde. Dat is je lichaam dat reageert op triggers die het trauma activeren, zelfs als je hoofd weet dat je veilig bent.

Hoe trauma in je lichaam blijft vastzitten

Trauma kan zich letterlijk in je lichaam nestelen. Dit kan zich uiten in:

•Chronische spierspanning (denk aan een stijve nek, schouders of rug).

•Problemen met ademhaling, zoals hyperventilatie of oppervlakkig ademhalen.

•Fysieke klachten zonder duidelijke medische oorzaak, zoals buikpijn of hoofdpijn.

•Een voortdurend gevoel van onrust, alsof je nooit helemaal kunt ontspannen.

Deze signalen zijn geen tekenen van zwakte, maar van een lichaam dat bescherming zoekt. Het is alsof je systeem zegt: “Ik ben nog steeds aan het verwerken.”

Het lichaam meenemen in je helingsproces

Om trauma volledig te helen, is het belangrijk om niet alleen met je hoofd, maar ook met je lichaam te werken. Er zijn verschillende benaderingen die je hierbij kunnen helpen:

Trauma-sensitieve mindfulness en yinyoga

Mindfulness en yinyoga helpt je om je bewust te worden van je lichaam en wat het nodig heeft. Het brengt je in contact met sensaties die je misschien hebt genegeerd of vermeden. Trauma-sensitieve mindfulness en yinyoga is gericht op veiligheid en het herstellen van vertrouwen in je eigen lijf.

Somatic experiencing

Deze methode, ontwikkeld door Peter Levine, richt zich op het ontladen van vastgezette energie in je lichaam. Het helpt je zenuwstelsel om uit die constante overlevingsstand te komen.

Ademwerk

Ademhalingsoefeningen kunnen diepe spanning in je lichaam losmaken. Trauma heeft vaak invloed op je ademhaling, en bewust werken met je adem kan het zenuwstelsel kalmeren en je lichaam meer ontspanning geven.

EMDR en lichaamsgericht werken

EMDR kan cognitieve verwerking combineren met lichamelijke reacties. Het helpt je om de emoties en spanning die nog vastzitten, stap voor stap te ontladen.

Massage of lichaamswerk

Soms kan een veilige aanraking je helpen om spanning los te laten. Een goede lichaamswerker kan je begeleiden in het voelen en verzachten van plekken waar trauma vastzit.

Trauma en lichaam: de weg naar integratie

Het helen van trauma is een proces dat zowel je hoofd als je lichaam omvat. Cognitieve behandeling is een belangrijk beginpunt, maar het is niet het hele verhaal. Je lichaam heeft net zoveel aandacht nodig als je gedachten. Trauma is niet iets wat je alleen “wegdenkt” – het vraagt om luisteren, voelen en het opnieuw opbouwen van vertrouwen in jezelf en je lichaam.

Dus als je merkt dat je ondanks therapie nog steeds spanning of onrust voelt, wees dan mild voor jezelf. Je bent niet “vastgelopen” of “niet goed genoeg bezig.” Het is een uitnodiging om dieper te luisteren. Je lichaam vertelt je wat het nodig heeft om verder te helen. En dat proces begint precies daar waar je nu bent.

Wist je dat veel van bovenstaande methoden aan bod komen in de opleiding Holistisch Systemisch Coach en Counselor en dat ook de Opleiding Mindfulness en Compassie je helpt dat bewustzijn in je lichaam te versterken en je zo helpt verder te helen en je lichaam sneller terug in de rust stand te ‘krijgen’.